Trong số các món nướng của xứ Lạng, ngon và nổi tiếng nhất thì người ta sẽ nhắc ngay đến món thịt lợn quay. Đây cũng là món ăn truyền thống không thể thiếu trong bất kỳ dịp lễ quan trọng của đồng bào Tày, Nùng sinh sống chủ yếu ở đây. Đặc biệt trong các lễ hội, lợn quay cũng là yếu tố không thể thiếu.
Lạng Sơn là thành phố tiếp giáp với Trung Quốc nên văn hóa nơi đây có sự hấp thụ và ảnh hưởng nhất định đến vùng đất rộng lớn ấy. Trong đó phải kể sự hài hòa và giao thoa tinh hoa ẩm thực của hai đất nước. Thế nên, thịt lợn quay có nguồn gốc bên kia biên giới. Sau đó được biến tấu cho hợp khẩu vị và trở thành món ăn truyền thống của dân tộc xứ Lạng.
Không giống như nấu nướng ở bất cứ đâu, thịt lợn quay ở đây thường được nướng nguyên con. Lợn quay có lớp da vàng tươi, khi ăn vào thấy thịt ngọt và giòn. Ai đã nếm thử một lần sẽ nhớ mãi mùi thơm đặc trưng. Món lợn quay ngon đến từ bí quyết gia truyền của mọi người, vì vậy, dù cùng tên nhưng mỗi con lợn quay lại mang một hương vị riêng. Cõ lẽ vì vậy mà người ta vẫn nói ăn lợn quay là nhớ đến vùng đất Lạng Sơn.
Lợn quay Lạng Sơn xuất hiện trong lễ Tết
Ẩm thực Lạng Sơn là thành tố vô cùng đặc sắc của người dân vùng Đông Bắc với rất nhiều món ăn được chế biến khác nhau, đặc biệt nhất là thịt lợn quay. Thịt lợn quay được dùng để làm vật tế lễ trong một số nghi lễ vòng đời, lễ tết và lễ hội. Cũng giống như ở miền xuôi, lợn quay là món không thể thiếu trong đám cưới, tết thanh minh, đi tảo mộ…Trong tết Slíp slí (14 tháng 7 âm lịch) con cháu cũng cúng lên ông bà thịt vịt và lợn quay. Trong ngày hội lồng tồng, mọi người mua lợn quay để mời nhau ăn ngay giữa hội. Lúc ấy, họ vừa ăn thịt uống rượu, vừa hát sli.
Đặc biệt trong tháng 3 là tháng tưởng nhớ, vì theo tục lệ truyền tụng, họ rất coi trọng ngày này. Đó chính là ngày 3/3 – ngày gia đình tưởng nhớ những người đã khuất. Họ sẽ dọn dẹp nơi an nghỉ trong nhà của người quá cố và những bầu rượu men lá, những con gà chín và không thể thiếu những đĩa lợn quay thơm nức như một phần không thể thiếu trong ngày. Lợn quay cứ thế đã trở thành một phần trong cuộc sống của người dân, trong các cuộc tụ họp, sum họp của các dân tộc nơi đây.
Bí quyết để có thịt lợn quay chuẩn bị xứ Lạng
Cách chọn lợn ngon
Cũng chính vì vậy mà cách làm lợn quay cũng rất cầu kỳ. Nó cầu kỳ từ khâu chọn lợn đến việc kết hợp gia vị như thế nào là chuẩn nhất. Người Tày, người nùng thường chọn những con lợn khoảng 40 – 50 kg móc hàm. Theo người dân ở đây cho biết: Nếu lợn nhỏ quá thì thịt sẽ bị nhão. Còn lợn mà to quá thì sẽ khó chín vì thịt dày.
Sơ chế nguyên liệu
Quá trình quay lợn bắt đầu từ việc chọn lợn, giết mổ. Sau khi làm sạch lợn, người ta đem gia vị vào bụng lợn. Gia vị gồm dấm, bột canh và 1 thứ không thể thiếu được là lá mác mật. Đây là loại cây gia vị rất quen thuộc, mọc nhiều ở vùng núi Đông Bắc Việt Nam, quả mác mật dùng để ướp với măng làm món chấm thơm ngon, cũng có khi được phơi khô làm gia vị, còn lá mác mật thì được dùng làm vị quay thịt, quay lợn đều rất thơm ngon. Sau khi cho hết gia vị vào bên trong bụng lợn, người làm sẽ khâu lại bằng chỉ để lúc quay ra nước, gia vị cũng không bị chảy ra ngoài.
Sau khi đã chuẩn bị xong xuôi tất cả phần nguyên liệu thì lợn sẽ được đem lên than hồng. Khi lợn vừa nóng, người ta nhấc ra rồi lấy nước ấm rửa qua một lần cho sạch. Tiếp đó, lấy dung dịch mật ong pha nước phết khắp lợn. Dung dịch mật ong này phải vừa đủ. Vì nếu đậm quá thì lúc quay bì lợn sẽ bị cháy. Còn nếu nhạt quá thì lúc quay bì lợn sẽ không được vàng.
Thời gian và cách thức quay
Thời gian quay khoảng chừng 2 – 3 tiếng, tùy vào độ nóng của lửa, độ nóng của than cũng phải được điều chỉnh hợp lý, lúc mới cho lợn vào quay thì than không được quá nóng vì nếu nóng quá lợn sẽ không kịp chín đều. Sau khi quay được chừng 35 – 30 phút, người ta bắt đầu cho than nóng dần lên và để thịt chín từ ngoài vào trong. Để xác định lợn đã được quay chín hay chưa đòi hỏi người làm phải có kinh nghiệm, bởi nếu lợn chưa chín mà nhấc ra thì thịt lợn sẽ bị đỏ, ăn mất ngon; còn nếu để chín quá, thì thịt lợn sẽ bị nhừ.
Kết luận
Cũng bởi sự thơm ngon này mà món thịt lợn quay không chỉ phổ biến ở vùng Tày, vùng Nùng. Mà bây giờ bất cứ đâu bạn cũng xuất hiện nhiều hơn các cửa hàng lợn quay; khắp trong và ngoài nước. Chỉ cần nghĩ những ngày mưa rét mướt; được ngồi quây quần bên bếp than hồng; thưởng thức từng miếng lợn quay lá mác mật thơm phức; ấm nóng là thấy hạnh phúc lắm rồi.
Thị lợn quay không chỉ là đặc sản ở đây. Món ăn này ngày càng được nhiều người biết đến. Và hiện tại xuất hiện ở nhiều tỉnh thành trên cả nước. Thế nên ngày càng được nhiều người yêu thích; và được coi là nét đẹp liên quan đến phong tục của dân tộc xứ Lạng. Dù có đi đâu, về đến Lạng Sơn thì thịt lợn quay là món ăn mà du khách không thể bỏ qua.
Nguồn: amthuc365.vn
