Chùa Keo có tên chữ là Thần Quang Tự; vì Giao Thủy có tên Nôm là Keo, cho nên ngôi chùa này cũng được gọi là chùa Keo. Đây là chùa của xã Duy Nhất, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình. Đây là một trong những ngôi chùa cổ ở Việt Nam, công trình hơn 400 năm tuổi hầu như vẫn còn nguyên vẹn. Tháng 9/2012, Tháp Keo nhận bằng công nhận di tích quốc gia đặc biệt của Bộ Văn hóa. Tháng 10/2017, chùa được công nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia với “Lễ hội chùa Keo”.
Theo dòng chảy của sông, chùa Quang Tự còn được người dân gọi là chùa Keo; khác với chùa Keo ở Nam Định. Ngôi chùa cổ ngày nay dựa trên kiến trúc “nội công ngoại quốc” đặc trưng của kiến trúc chùa Việt Nam (được xây dựng dưới thời vua Lê Trung Hưng năm 1632); (nghĩa là nội thất theo hình cụm, ngoại thất theo hình chữ quốc).
Toàn bộ khuôn viên chùa có diện tích hơn 41.500 m2, gồm 16 tòa và 116 gian kiến trúc. Trong khuôn viên chùa có ba hồ lớn, trong đó có hồ tam quan ngoại và tam quan nội và còn lại hai hồ phía sau dãy hành lang đông và tây.
Khám phá hội chùa Keo
Lễ hội Chùa Keo thuộc xã Duy Nhất, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình. Một năm chùa mở hội 2 lần, đó là Hội Xuân vào ngày mồng 4 tết Nguyên Đán và Hội chính mùa thu, từ ngày 13 đến ngày 15/9 âm lịch. Hội tháng 9 gắn liền với sự tích của Không Lộ Thiền Sư (13-9 là 100 ngày mất của ngài, còn 14 tháng 9 là ngày sinh).
Chùa Keo là một ngôi chùa ở xã Duy Nhất, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình, Việt Nam; được xây dựng từ năm 1061 dưới thời Lý Thánh Tông ở hương Giao Thuỷ ven sông Hồng. Ban đầu, chùa có tên là Nghiêm Quang tự, đến năm 1167 mới đổi thành Thần Quang tự. Vì Giao Thủy có tên Nôm là Keo, nên ngôi chùa này cũng được gọi là chùa Keo.
Trong khuôn khổ Lễ hội chùa Keo Thái Bình có nhiều nghi lễ; đáng chú ý là lễ rước kiệu Thánh nhằm biểu thị tấm lòng thành kính và ghi nhớ công lao đối với thánh thần và tổ tiên làng xã. Qua các nghi lễ đó, dân làng cầu mong thánh thần phù hộ độ trì; che chở cho mùa màng bội thu, cuộc sống an khang thịnh vượng, phát tài phát lộc.
Lễ hội chùa Keo vừa mang tính chất lễ hội nông nghiệp; vừa mang tính chất của một lễ hội lịch sử. Hội là một bản diễn xướng lịch sử về hành trạng của Quốc sư Dương Không Lộ; trong đó những sinh hoạt văn hóa, văn nghệ dân gian hòa quyện vào các nghi thức tôn giáo.
Hoạt động vui chơi trong hội
Bên cạnh phần lễ là hoạt động vui hội, như: thi bơi chải, rước thuyền, bắt ếch, tung lưới, thổi cơm, bắt vịt, đập niêu… tạo nên không khí sôi nổi, thấm đượm nét văn hóa đồng quê Bắc Bộ. Cuối lễ hội còn có nghi lễ chầu thánh, nghi lễ đặc biệt chỉ có ở Lễ hội chùa Keo.
Điệu múa chầu thánh là điệu múa cổ diễn tả bằng điệu chèo cạn và múa ếch vồ. Những động tác khỏe mạnh, dứt khoát hướng về phía thờ thánh; như muốn thể hiện cho thần thánh biết lòng biết ơn vô bờ bến của dân làng đối với ngài.
Với những giá trị nổi bật và riêng có; Lễ hội chùa Keo Thái Bình đã được Bộ VH-TT-DL ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia. Tại buổi lễ khai mạc, bà Đặng Thị Bích Liên; Thứ trưởng VH-TT-DL đã trao Bằng ghi danh cho chính quyền địa phương.
Chùa Keo Thái Bình là một trong những ngôi chùa cổ ở Việt Nam; được bảo tồn hầu như nguyên vẹn lối kiến trúc gỗ truyền thống có niên đại khoảng 400 năm tuổi. Công việc xây dựng chùa được bắt đầu từ năm 1630 và hoàn thành năm 1632 theo phong cách kiến trúc thời Lê.
Nét đẹp văn hóa cần bảo tồn
Từ đó đến nay, chùa được trùng tu nhiều lần vào các năm 1689, 1707, 1941… Lần trùng tu năm 1941 có sự giúp đỡ của Trường Viễn Đông Bác Cổ thuộc Pháp. Toàn bộ kiến trúc chùa Keo tỉnh Thái Bình rộng khoảng 58 nghìn m2 với 17 công trình; gồm 128 gian xây dựng theo kiểu “Nội công ngoại quốc”.
Vào tối ngày 29/10 năm 2017, tại di tích Quốc gia đặc biệt chùa Keo, xã Duy Nhất, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình; lễ hội chùa Keo đã chính thức đón nhận Bằng ghi danh Lễ hội chùa Keo là di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.
Đến với lễ hội này, chúng ta vẫn tìm thấy những nét đẹp trong văn hoá tín ngưỡng của người dân nơi đây thông qua các nghi lễ tôn giáo, một số tập tục cổ truyền. Ngoài ra, thông qua các trò chơi dân gian truyền thống; hình thức biểu diễn nghệ thuật đã phản ánh được lối sống của vùng dân cư nông nghiệp của đồng bằng Bắc Bộ nói chung, Thái Bình nói riêng.
Nguồn: Dulichmien.net
